1

Ἐνοἷςἐπισυναχθεισῶνwhen were gatheringτῶνμυριάδωνmyriadsτοῦὄχλουcrowdὥστεso asκαταπατεῖνto trample uponἀλλήλουςone another,ἤρξατοHe beganλέγεινπρὸςτοὺςμαθητὰςαὐτοῦπρῶτον·first,προσέχετεdo take heedἑαυτοῖςἀπὸτῆςζύμηςleaven,ἥτιςwhichἐστὶνὑπόκρισιςhypocrisy,τῶνΦαρισαίων.Pharisees.

2

Οὐδὲνδὲσυγκεκαλυμμένονconcealedἐστὶνὃοὐκἀποκαλυφθήσεται,will be revealed,καὶκρυπτὸνhiddenὃοὐγνωσθήσεται.

3

ἀνθ᾽Instead,ὧνὅσαas much asἐντῇσκοτίᾳdarknessεἴπατεἐντῷφωτὶlightἀκουσθήσεται,καὶὃπρὸςτὸοὖςearἐλαλήσατεἐντοῖςταμείοιςinner roomsκηρυχθήσεταιwill be proclaimedἐπὶτῶνδωμάτων.housetops.

4

Λέγωδὲὑμῖντοῖςφίλοιςfriendsμου·μὴφοβηθῆτεyou may fearἀπὸτῶνἀποκτεινόντωνkillingτὸσῶμαbodyκαὶμετὰταῦταμὴἐχόντωνπερισσότερόνmore abundantlyτιποιῆσαι.

5

ὑποδείξωI will showδὲὑμῖντίναφοβηθῆτε·you may fear:φοβήθητεdo fearτὸνμετὰτὸἀποκτεῖναιkilling,ἔχονταἐξουσίανauthorityἐμβαλεῖνto castεἰςτὴνγέενναν.hell.ναὶYes,λέγωὑμῖν·τοῦτονφοβήθητε.do fear.

6

οὐχὶ[Are] notπέντεfiveστρουθίαsparrowsπωλοῦνταιbeing sold forἀσσαρίωνassarionδύο;two?καὶἓνἐξαὐτῶνοὐκἔστινἐπιλελησμένονforgottenἐνώπιονbeforeτοῦθεοῦ·

7

ἀλλὰκαὶαἱτρίχεςhairsτῆςκεφαλῆςheadὑμῶνπᾶσαιἠρίθμηνται.have been numbered.μὴφοβεῖσθε·do fear,πολλῶνστρουθίωνsparrowsδιαφέρετε.you are more valuable.

8

Λέγωδὲὑμῖν·πᾶςὃςἂνmaybeὁμολογήσῃmay confessἐνἐμοὶἔμπροσθενbeforeτῶνἀνθρώπων,καὶὁυἱὸςτοῦἀνθρώπουὁμολογήσειwill confessἐναὐτῷἔμπροσθενbeforeτῶνἀγγέλωνangelsτοῦθεοῦ·

9

ὁδὲἀρνησάμενόςhaving deniedμεἐνώπιονbeforeτῶνἀνθρώπωνἀπαρνηθήσεταιwill be deniedἐνώπιονbeforeτῶνἀγγέλωνangelsτοῦθεοῦ.

10

καὶπᾶςὃςἐρεῖλόγονεἰςτὸνυἱὸντοῦἀνθρώπου,ἀφεθήσεταιit will be forgivenαὐτῷ·τῷδὲεἰςτὸἅγιονπνεῦμαβλασφημήσαντιhaving blasphemed,οὐκἀφεθήσεται.will be forgiven.

11

ὍτανWhenδὲεἰσφέρωσινthey may bring inὑμᾶςἐπὶτὰςσυναγωγὰςsynagogues,καὶτὰςἀρχὰςrulers,καὶτὰςἐξουσίας,authorities,μὴμεριμνήσητεmay be anxiousπῶςhowἢτίἀπολογήσησθεyou may reply in defense,ἢτίεἴπητε·

12

τὸγὰρἅγιονπνεῦμαδιδάξειwill teachὑμᾶςἐναὐτῇτῇὥρᾳhourἃδεῖit behooves [you]εἰπεῖν.

13

Εἶπενδέτιςἐκτοῦὄχλουcrowdαὐτῷδιδάσκαλε,Teacher,εἰπὲτῷἀδελφῷμουμερίσασθαιto divideμετ᾽ἐμοῦmeτὴνκληρονομίαν.inheritance.

14

ὁδὲεἶπεναὐτῷ·ἄνθρωπε,τίςμεκατέστησενappointedκριτὴνa judgeἢμεριστὴνpartitionerἐφ᾽ὑμᾶς;

15

Εἶπενδὲπρὸςαὐτούς·ὁρᾶτεdo bewareκαὶφυλάσσεσθεdo keep yourselvesἀπὸπάσηςπλεονεξίας,covetousness;ὅτιοὐκἐντῷπερισσεύεινaboundingτινὶἡζωὴlifeαὐτοῦἐστινἐκτῶνὑπαρχόντωνpossessesαὐτῷ .

16

Εἶπενδὲπαραβολὴνa parableπρὸςαὐτοὺςλέγων·ἀνθρώπουτινὸςπλουσίουrichεὐφόρησενbrought forth abundantlyἡχώρα.ground.

17

καὶδιελογίζετοhe was reasoningἐνἑαυτῷλέγων·τίποιήσωὅτιοὐκἔχωποῦwhereσυνάξωI will store upτοὺςκαρπούςfruitsμου;

18

καὶεἶπεν·τοῦτοποιήσω·καθελῶI will tear downμουτὰςἀποθήκαςbarnsκαὶμείζοναςοἰκοδομήσωwill build,καὶσυνάξωwill store upἐκεῖthereπάντατὸνσῖτονgrainκαὶτὰἀγαθάgoodsμου

19

καὶἐρῶτῇψυχῇsoulμου·ψυχή,Soul,ἔχειςπολλὰἀγαθὰgood thingsκείμεναlaid upεἰςἔτηyearsπολλά.ἀναπαύου,do rest yourselfφάγε,do eat,πίε,do drink,εὐφραίνου.do be merry.

20

εἶπενδὲαὐτῷὁθεός·ἄφρων,Fool!ταύτῃτῇνυκτὶnight,τὴνψυχήνsoulσουἀπαιτοῦσινis requiredἀπὸσοῦ.ἃδὲἡτοίμασας,you did prepare —τίνιἔσται;

21

οὕτωςὁθησαυρίζωνtreasuring upἑαυτῷκαὶμὴεἰςθεὸνπλουτῶν.being rich.

22

εἶπενδὲπρὸςτοὺςμαθητὰςαὐτοῦ·διὰτοῦτολέγωὑμῖνμὴμεριμνᾶτεdo be anxiousτῇψυχῇlife,τίφάγητε,you may eat,μηδὲnorτῷσώματιbodyτίἐνδύσησθε.you may put on.

23

ἡγὰρψυχὴlifeπλεῖόνmoreἐστιντῆςτροφῆς,food,καὶτὸσῶμαbodyτοῦἐνδύματος.clothing.

24

κατανοήσατεdo considerτοὺςκόρακαςravens,ὅτιοὐσπείρουσινthey sowοὐδὲnorθερίζουσινreap;οἷςοὐκἔστινταμεῖονa storehouseοὐδὲnorἀποθήκη,barn —καὶὁθεὸςτρέφειfeedsαὐτούς·πόσῳHow muchμᾶλλονmoreὑμεῖςδιαφέρετεare valuableτῶνπετεινῶν;birds!

25

τίςδὲἐξὑμῶνμεριμνῶνbeing anxious,δύναταιἐπὶτὴνἡλικίανlifespanαὐτοῦπροσθεῖναιto addπῆχυνone hour?

26

εἰοὖνοὐδὲnot evenἐλάχιστον[the] leastδύνασθε,τίπερὶτῶνλοιπῶνrestμεριμνᾶτε;are you anxious?

27

κατανοήσατεdo considerτὰκρίναlilies,πῶςhowαὐξάνει·they grow:οὐκοπιᾷdo they labor,οὐδὲnorνήθει.do they spin.λέγωδὲὑμῖν·οὐδὲnot evenΣολομὼνSolomonἐνπάσῃτῇδόξῃgloryαὐτοῦπεριεβάλετοwas arrayedὡςἓντούτων.

28

εἰδὲἐνἀγρῷfieldτὸνχόρτονgrass,ὄντασήμερονtodayκαὶαὔριονtomorrowεἰςκλίβανον[the] furnaceβαλλόμενονbeing thrown,ὁθεὸςοὕτωςἀμφιέζει ,dresses,πόσῳhow muchμᾶλλονmoreὑμᾶς,ὀλιγόπιστοι;O [you] of little faith!

29

καὶὑμεῖςμὴζητεῖτεdo seekτίφάγητεyou may eat,καὶτίπίητε,you may drink,καὶμὴμετεωρίζεσθε.do worry yourself

30

ταῦταγὰρπάντατὰἔθνηnationsτοῦκόσμουworldἐπιζητοῦσιν ·seek for;ὑμῶνδὲὁπατὴροἶδενὅτιχρῄζετεyou have needτούτων.

31

πλὴνButζητεῖτεdo seekτὴνβασιλείανkingdomαὐτοῦκαὶταῦταπροστεθήσεταιwill be addedὑμῖν.

32

Μὴφοβοῦ,do fear,τὸμικρὸνlittleποίμνιον,flock,ὅτιεὐδόκησενtook delightὁπατὴρὑμῶνδοῦναιὑμῖντὴνβασιλείαν.kingdom.

33

πωλήσατεdo sellτὰὑπάρχονταpossessionsὑμῶνκαὶδότεἐλεημοσύνην·alms;ποιήσατεἑαυτοῖςβαλλάντιαpursesμὴπαλαιούμενα,growing old,θησαυρὸνa treasureἀνέκλειπτονunfailingἐντοῖςοὐρανοῖςὅπουwhereκλέπτηςthiefοὐκἐγγίζειdoes draw near,οὐδὲnorσὴςmothδιαφθείρει·destroy.

34

ὅπουWhereγάρἐστινὁθησαυρὸςtreasureὑμῶν,ἐκεῖthereκαὶἡκαρδίαheartὑμῶνἔσται.

35

Ἔστωσανὑμῶναἱὀσφύεςwaistπεριεζωσμέναιgirded,καὶοἱλύχνοιlampsκαιόμενοι,burning;

36

καὶὑμεῖςὅμοιοιlikeἀνθρώποιςπροσδεχομένοιςwaiting forτὸνκύριονἑαυτῶνπότεwheneverἀναλύσῃhe may returnἐκτῶνγάμων,wedding feasts,ἵναἐλθόντοςκαὶκρούσαντοςhaving knocked,εὐθέωςimmediatelyἀνοίξωσινthey may openαὐτῷ.

37

μακάριοιBlessed [are]οἱδοῦλοιservantsἐκεῖνοιοὓςἐλθὼνὁκύριοςεὑρήσειwill findγρηγοροῦντας·watching.ἀμὴνAmenλέγωὑμῖνὅτιπεριζώσεταιhe will gird himselfκαὶἀνακλινεῖwill make reclineαὐτούς,καὶπαρελθὼνhaving come up,διακονήσειwill serveαὐτοῖς.

38

κἂνAnd ifἐντῇδευτέρᾳsecondκἂνand ifἐντῇτρίτῃthirdφυλακῇwatchἔλθῃκαὶεὕρῃmay find [them]οὕτως,μακάριοίblessedεἰσινἐκεῖνοι.

39

Τοῦτοδὲγινώσκετεὅτιεἰᾔδειὁοἰκοδεσπότηςmaster of the houseποίᾳin whatὥρᾳhourὁκλέπτηςthiefἔρχεται,οὐκἂνwould haveἀφῆκενhe have allowedδιορυχθῆναιto be broken intoτὸνοἶκονhouseαὐτοῦ.

40

καὶὑμεῖςγίνεσθεἕτοιμοι,ready;ὅτιᾗὥρᾳhourοὐδοκεῖτεyou expect,ὁυἱὸςτοῦἀνθρώπουἔρχεται.

41

ΕἶπενδὲὁΠέτρος·Peter,κύριε,πρὸςἡμᾶςτὴνπαραβολὴνparableταύτηνλέγειςἢκαὶπρὸςπάντας;

42

καὶεἶπενὁκύριος·τίςἄραthenἐστὶνὁπιστὸςfaithfulοἰκονόμοςmanagerὁφρόνιμοςwise,ὃνκαταστήσειwill setὁκύριοςἐπὶτῆςθεραπείαςcare [of servants]αὐτοῦτοῦδιδόναιἐνκαιρῷseasonτὸσιτομέτριον;measure of food?

43

μακάριοςBlessed [is]ὁδοῦλοςservant,ἐκεῖνοςὃνἐλθὼνὁκύριοςαὐτοῦεὑρήσειwill findποιοῦνταοὕτως.

44

ἀληθῶςOf a truthλέγωὑμῖνὅτιἐπὶπᾶσιντοῖςὑπάρχουσινpossessionsαὐτοῦκαταστήσειhe will setαὐτόν.

45

Ἐὰνδὲεἴπῃὁδοῦλοςservant,ἐκεῖνοςἐντῇκαρδίᾳheartαὐτοῦ·χρονίζειDelaysὁκύριόςμουἔρχεσθαι,καὶἄρξηταιshall beginτύπτεινto beatτοὺςπαῖδαςmen-servantsκαὶτὰςπαιδίσκαςmaid-servants,ἐσθίεινto eatτεκαὶπίνεινto drinkκαὶμεθύσκεσθαι,to get drunk,

46

ἥξειwill comeὁκύριοςτοῦδούλουservant,ἐκείνουἐνἡμέρᾳᾗοὐπροσδοκᾷhe does expect,καὶἐνὥρᾳan hourᾗοὐγινώσκεικαὶδιχοτομήσειhe will cut in twoαὐτὸνκαὶτὸμέροςplaceαὐτοῦμετὰτῶνἀπίστωνunbelieversθήσει.will appoint.

47

Ἐκεῖνοςδὲὁδοῦλοςservant,ὁγνοὺςτὸθέλημαwillτοῦκυρίουαὐτοῦκαὶμὴἑτοιμάσαςhaving prepared,ἢποιήσαςπρὸςτὸθέλημαwillαὐτοῦδαρήσεταιwill be beaten withπολλάς.

48

ὁδὲμὴγνοὺςποιήσαςδὲἄξια[things] worthyπληγῶνof stripes,δαρήσεταιwill be beaten withὀλίγας.few.παντὶδὲᾧἐδόθηπολύ,πολὺζητηθήσεταιwill be requiredπαρ᾽fromαὐτοῦ·καὶᾧπαρέθεντοhas been committedπολύ,περισσότερον[the] moreαἰτήσουσινwill they ask ofαὐτόν.

49

ΠῦρFireἦλθονβαλεῖνto castἐπὶτὴνγῆνκαὶτίθέλωεἰἤδηalreadyἀνήφθη.it be kindled!

50

βάπτισμαBaptismδὲἔχωβαπτισθῆναιto be baptized [with],καὶπῶςhowσυνέχομαιI am distressedἕωςuntilὅτουwhileτελεσθῇ.it may be accomplished!

51

δοκεῖτεThink youὅτιεἰρήνηνpeaceπαρεγενόμηνI cameδοῦναιἐντῇγῇ;οὐχί,No,λέγωὑμῖν,ἀλλ᾽ἢδιαμερισμόν.division.

52

ἔσονταιγὰρἀπὸτοῦνῦνnowπέντεfiveἐνἑνὶοἴκῳhouseδιαμεμερισμένοι,divided,τρεῖςthreeἐπὶδυσὶνtwo,καὶδύοtwoἐπὶτρισὶνthree.

53

διαμερισθήσονται ,They will be dividedπατὴρἐπὶυἱῷκαὶυἱὸςἐπὶπατρί,μήτηρmotherἐπὶτὴνθυγατέραdaughterκαὶθυγάτηρdaughterἐπὶτὴνμητέρα ,mother,πενθερὰmother-in-lawἐπὶτὴννύμφηνdaughter-in-lawαὐτῆςκαὶνύμφηdaughter-in-lawἐπὶτὴνπενθεράνmother-in-law.

54

Ἔλεγενδὲκαὶτοῖςὄχλοις·crowds,ὅτανWhenἴδητετὴννεφέληνcloudἀνατέλλουσανrising upἐπὶδυσμῶν,[the] west,εὐθέωςimmediatelyλέγετεὅτιὄμβροςA showerἔρχεται,καὶγίνεταιοὕτως.

55

καὶὅτανwhenνότονa south windπνέοντα,is blowing,λέγετεὅτικαύσωνHeatἔσται,καὶγίνεται.

56

ὑποκριταί,Hypocrites!τὸπρόσωπονappearanceτῆςγῆςκαὶτοῦοὐρανοῦοἴδατεδοκιμάζειν,to discern;τὸνκαιρὸνtimeδὲτοῦτονπῶςhowοὐκοἴδατεδοκιμάζειν ;to discern?

57

τίδὲκαὶἀφ᾽ἑαυτῶνοὐκρίνετεjudge youτὸδίκαιον;right?

58

ὡςγὰρὑπάγειςyou are goingμετὰτοῦἀντιδίκουadversaryσουἐπ᾽ἄρχοντα,a magistrate,ἐντῇὁδῷwayδὸςἐργασίανearnestnessἀπηλλάχθαιto have been set freeἀπ᾽αὐτοῦμήποτεotherwiseκατασύρῃhe may drag awayσεπρὸςτὸνκριτήν,judge,καὶὁκριτήςjudgeσεπαραδώσειwill deliverτῷπράκτορι,officer,καὶὁπράκτωρofficerσεβαλεῖwill castεἰςφυλακήν.prison.

59

λέγωσοι·οὐμὴἐξέλθῃςἐκεῖθενfrom thereἕωςuntilκαὶτὸἔσχατονlastλεπτὸνleptonἀποδῷς.you may have paid.”