1

ΤότεThenπροσέρχονταιcomeτῷἸησοῦἀπὸἹεροσολύμωνJerusalemΦαρισαῖοιPhariseesκαὶγραμματεῖςscribes,λέγοντες·

2

διὰτίοἱμαθηταίσουπαραβαίνουσινbreakτὴνπαράδοσινtraditionτῶνπρεσβυτέρων;elders?οὐγὰρνίπτονταιthey washτὰςχεῖραςhandsαὐτῶνὅτανwhenἄρτονbreadἐσθίωσιν.they may eat.

3

Ὁδὲἀποκριθεὶςεἶπεναὐτοῖς·διὰτίκαὶὑμεῖςπαραβαίνετεbreakτὴνἐντολὴνcommandmentτοῦθεοῦδιὰτὴνπαράδοσινtraditionὑμῶν;

4

ὁγὰρθεὸςεἶπεντίμαdo honorτὸνπατέρακαὶτὴνμητέρα,mother’καὶὁκακολογῶνspeaking evil ofπατέραἢμητέραmother,θανάτῳin deathτελευτάτω.should end.’

5

ὑμεῖςδὲλέγετε·ὃςἂνmaybeεἴπῃτῷπατρὶἢτῇμητρί·mother,δῶρον[It is] a gift,ὃἐὰνἐξἐμοῦmeὠφεληθῇς,you shall be profited,

6

οὐμὴτιμήσειhe will honorτὸνπατέρααὐτοῦκαὶἠκυρώσατεyou made voidτὸνλόγοντοῦθεοῦδιὰτὴνπαράδοσινtraditionὑμῶν.

7

Ὑποκριταί,Hypocrites!καλῶςRightlyἐπροφήτευσενprophesiedπερὶὑμῶνἨσαΐαςIsaiah,λέγων·

8

Ὁλαὸςpeopleοὗτοςτοῖςχείλεσίνlipsμετιμᾷ,it honors;ἡδὲκαρδίαheartαὐτῶνπόρρωfar awayἀπέχειis keptἀπ᾽ἐμοῦ.Me;

9

μάτηνin vainδὲσέβονταίthey worshipμεδιδάσκοντεςteaching [as]διδασκαλίας,doctrinesἐντάλματα[the] preceptsἀνθρώπων.

10

Καὶπροσκαλεσάμενοςhaving called to [Him]τὸνὄχλονcrowd,εἶπεναὐτοῖς·ἀκούετεκαὶσυνίετε·do understand

11

οὐτὸεἰσερχόμενονεἰςτὸστόμαmouthκοινοῖdefilesτὸνἄνθρωπον,ἀλλὰτὸἐκπορευόμενονgoing forthἐκτοῦστόματος,mouth,τοῦτοκοινοῖdefilesτὸνἄνθρωπον.

12

ΤότεThenπροσελθόντεςhaving come near,οἱμαθηταὶλέγουσιναὐτῷ·οἶδαςὅτιοἱΦαρισαῖοιPharisees,ἀκούσαντεςτὸνλόγονἐσκανδαλίσθησαν;were offended?

13

Ὁδὲἀποκριθεὶςεἶπεν·πᾶσαφυτείαplantἣνοὐκἐφύτευσενhas plantedὁπατήρμουὁοὐράνιοςHeavenly,ἐκριζωθήσεται.it will be rooted up.

14

ἄφετεdo leaveαὐτούς·τυφλοίBlindεἰσινὁδηγοίguidesτυφλῶν.of the blind.τυφλὸςBlindδὲτυφλὸνblindἐὰνὁδηγῇ,they shall lead,ἀμφότεροιbothεἰςβόθυνονa pitπεσοῦνται.will fall.

15

ἀποκριθεὶςδὲὁΠέτροςPeterεἶπεναὐτῷ·φράσονdo explainἡμῖντὴνπαραβολὴνparableταύτην.

16

Ὁδὲεἶπεν·ἀκμὴνStillκαὶὑμεῖςἀσύνετοίwithout understandingἐστε;

17

οὐνοεῖτεunderstand youὅτιπᾶντὸεἰσπορευόμενονenteringεἰςτὸστόμαmouth,εἰςτὴνκοιλίανstomachχωρεῖgoes,καὶεἰςἀφεδρῶνα[the] sewerἐκβάλλεται;is cast out?

18

τὰδὲἐκπορευόμεναgoing forthἐκτοῦστόματοςmouth,ἐκτῆςκαρδίαςheartἐξέρχεται,κἀκεῖναand theseκοινοῖdefileτὸνἄνθρωπον.

19

ἐκγὰρτῆςκαρδίαςheartἐξέρχονταιδιαλογισμοὶthoughtsπονηροί,evil,φόνοι,murders,μοιχεῖαι,adulteries,πορνεῖαι,sexual immorality,κλοπαί,thefts,ψευδομαρτυρίαι,false testimonies,βλασφημίαι.slanders.

20

ταῦτάἐστιντὰκοινοῦνταdefilingτὸνἄνθρωπον·τὸδὲἀνίπτοιςwith unwashedχερσὶνhandsφαγεῖνto eat,οὐκοινοῖdefilesτὸνἄνθρωπον.

21

Καὶἐξελθὼνἐκεῖθενfrom there,ὁἸησοῦςἀνεχώρησενwithdrewεἰςτὰμέρηdistrictΤύρουof TyreκαὶΣιδῶνος.Sidon.

22

καὶἰδοὺγυνὴΧαναναίαCanaaniteἀπὸτῶνὁρίωνregionἐκείνωνἐξελθοῦσαἔκραζενwas crying out,λέγουσα·ἐλέησόνdo have mercy onμε,κύριευἱὸςΔαυίδ.of David;ἡθυγάτηρdaughterμουκακῶςmiserablyδαιμονίζεται.is possessed by a demon.

23

Ὁδὲοὐκἀπεκρίθηαὐτῇλόγον.καὶπροσελθόντεςhaving come to [him],οἱμαθηταὶαὐτοῦἠρώτουνwere imploringαὐτὸνλέγοντες·ἀπόλυσονdo dismissαὐτήν,ὅτικράζειshe cries outὄπισθενafterἡμῶν.

24

Ὁδὲἀποκριθεὶςεἶπεν·οὐκἀπεστάληνI was sent,εἰμὴεἰςτὰπρόβαταsheepτὰἀπολωλόταalready perishingοἴκουof [the] houseἸσραήλ.of Israel.

25

Ἡδὲἐλθοῦσαπροσεκύνειshe was worshipingαὐτῷλέγουσα·κύριε,βοήθειdo helpμοι.

26

Ὁδὲἀποκριθεὶςεἶπεν·οὐκἔστινκαλὸνrightλαβεῖντὸνἄρτονbreadτῶντέκνωνchildren,καὶβαλεῖνto cast [it]τοῖςκυναρίοις.dogs.

27

Ἡδὲεἶπεν·ναὶYes,κύριε·καὶγὰρτὰκυνάριαdogsἐσθίειeatἀπὸτῶνψιχίωνcrumbs,τῶνπιπτόντωνfallingἀπὸτῆςτραπέζηςtableτῶνκυρίωναὐτῶν.

28

ΤότεThenἀποκριθεὶςὁἸησοῦςεἶπεναὐτῇ·ὦOγύναι,μεγάλησουἡπίστις·γενηθήτωσοιὡςθέλεις.καὶἰάθηwas healedἡθυγάτηρdaughterαὐτῆςἀπὸτῆςὥραςhourἐκείνης.

29

Καὶμεταβὰςhaving departedἐκεῖθενfrom there,ὁἸησοῦςἦλθενπαρὰalongτὴνθάλασσανSeaτῆςΓαλιλαίας,of Galilee;καὶἀναβὰςhaving gone upεἰςτὸὄροςmountain,ἐκάθητοHe was sittingἐκεῖ.there.

30

καὶπροσῆλθονcameαὐτῷὄχλοιcrowdsπολλοὶἔχοντεςμεθ᾽ἑαυτῶνχωλούςlame,τυφλούςblind,κυλλούςcrippledκωφούςmute,καὶἑτέρουςothersπολλοὺςκαὶἔρριψανthey placedαὐτοὺςπαρὰatτοὺςπόδαςfeetαὐτοῦκαὶἐθεράπευσενHe healedαὐτοὺς

31

ὥστεso thatτὸνὄχλονcrowdθαυμάσαιto marvelβλέπονταςseeingκωφοὺςmuteλαλοῦντας,κυλλοὺςcrippledὑγιεῖς,restored,καὶχωλοὺςlameπεριπατοῦντας,walking,καὶτυφλοὺςblindβλέποντας.seeing;καὶἐδόξασανthey glorifiedτὸνθεὸνἸσραήλ.of Israel.

32

ὉδὲἸησοῦςπροσκαλεσάμενοςhaving called to [him]τοὺςμαθητὰςαὐτοῦεἶπεν·σπλαγχνίζομαιI am moved with compassionἐπὶτὸνὄχλονcrowd,ὅτιἤδηalreadyἡμέραιτρεῖςthreeπροσμένουσίνthey continueμοικαὶοὐκἔχουσιντίφάγωσιν.they may eat;καὶἀπολῦσαιto send awayαὐτοὺςνήστειςhungry,οὐθέλωμήποτεotherwiseἐκλυθῶσινthey may faintἐντῇὁδῷ.way.

33

καὶλέγουσιναὐτῷοἱμαθηταίπόθενFrom whereἡμῖνἐνἐρημίᾳa secluded place,ἄρτοιloavesτοσοῦτοιso manyὥστεasχορτάσαιto satisfyὄχλονa crowdτοσοῦτον;so great.

34

ΚαὶλέγειαὐτοῖςὁἸησοῦς·πόσουςHow manyἄρτουςloavesἔχετε;οἱδὲεἶπαν·ἑπτὰSeven,καὶὀλίγαa fewἰχθύδια.small fish.

35

καὶπαραγγείλαςHe having commandedτῷὄχλῳcrowdἀναπεσεῖνto sit downἐπὶτὴνγῆν

36

ἔλαβεντοὺςἑπτὰsevenἄρτουςloavesκαὶτοὺςἰχθύας,fish,καὶεὐχαριστήσαςhaving given thanks,ἔκλασενHe broke [them]καὶἐδίδουτοῖςμαθηταῖςοἱδὲμαθηταὶτοῖςὄχλοις .crowds.

37

καὶἔφαγονateπάντεςκαὶἐχορτάσθησαν,were satisfied;καὶτὸπερισσεῦονis remainderingτῶνκλασμάτωνfragments,ἦραν,they took upἑπτὰsevenσπυρίδαςbasketsπλήρεις.full.

38

οἱδὲἐσθίοντεςeatingἦσαντετρακισχίλιοιfour thousandἄνδρεςχωρὶςbesidesγυναικῶνκαὶπαιδίων.children.

39

Καὶἀπολύσαςhaving dismissedτοὺςὄχλουςcrowds,ἐνέβηHe climbedεἰςτὸπλοῖονboatκαὶἦλθενεἰςτὰὅριαregionΜαγαδάν .of Magadan.