1

Ἰδὼνδὲτοὺςὄχλουςcrowds,ἀνέβηHe went upεἰςτὸὄρος,mountain;καὶκαθίσαντοςwhen was sitting downαὐτοῦπροσῆλθανcameαὐτῷοἱμαθηταὶαὐτοῦ.

2

καὶἀνοίξαςopeningτὸστόμαmouthαὐτοῦἐδίδασκενHe was teachingαὐτοὺςλέγων·

3

ΜακάριοιBlessed [are]οἱπτωχοὶpoorτῷπνεύματι,ὅτιαὐτῶνἐστινἡβασιλείαkingdomτῶνοὐρανῶν.

4

ΜακάριοιBlessed [are]οἱπενθοῦντες,mourning,ὅτιαὐτοὶπαρακληθήσονται.will be comforted.

5

ΜακάριοιBlessed [are]οἱπραεῖς,meek,ὅτιαὐτοὶκληρονομήσουσινwill inheritτὴνγῆν.

6

ΜακάριοιBlessed [are]οἱπεινῶντεςhungeringκαὶδιψῶντεςthirsting forτὴνδικαιοσύνην,righteousness;ὅτιαὐτοὶχορτασθήσονται.will be filled.

7

ΜακάριοιBlessed [are]οἱἐλεήμονες,merciful,ὅτιαὐτοὶἐλεηθήσονται.will receive mercy.

8

ΜακάριοιBlessed [are]οἱκαθαροὶpureτῇκαρδίᾳ,in heart,ὅτιαὐτοὶτὸνθεὸνὄψονται.will see.

9

ΜακάριοιBlessed [are]οἱεἰρηνοποιοί,peacemakers,ὅτιαὐτοὶυἱοὶθεοῦκληθήσονται.will be called.

10

ΜακάριοιBlessed [are]οἱδεδιωγμένοιpersecutedἕνεκενon account ofδικαιοσύνης,righteousness,ὅτιαὐτῶνἐστινἡβασιλείαkingdomτῶνοὐρανῶν.

11

ΜακάριοίBlessedἐστε,ὅτανwhenὀνειδίσωσινthey may insultὑμᾶςκαὶδιώξωσινmay persecute [you],καὶεἴπωσινπᾶνπονηρὸνevilκαθ᾽ὑμῶνψευδόμενοιlyingἕνεκενon account ofἐμοῦ.Me.

12

χαίρετεdo rejoiceκαὶἀγαλλιᾶσθε,do exult,ὅτιὁμισθὸςrewardὑμῶνπολὺςἐντοῖςοὐρανοῖς·οὕτωςγὰρἐδίωξανthey persecutedτοὺςπροφήταςprophetsτοὺςπρὸbeforeὑμῶν.

13

Ὑμεῖςἐστετὸἅλαςsaltτῆςγῆς·ἐὰνδὲτὸἅλαςsaltμωρανθῇ,shall become tasteless,ἐντίνιἁλισθήσεται;will it be salted.εἰςοὐδὲνἰσχύειit is usefulἔτιany longer,εἰμὴβληθὲνbeing castἔξωout,καταπατεῖσθαιis to be trampled uponὑπὸτῶνἀνθρώπων.

14

Ὑμεῖςἐστετὸφῶςlightτοῦκόσμου·world.οὐδύναταιπόλιςa cityκρυβῆναιto be hiddenἐπάνωonὄρουςa hillκειμένη·lying.

15

οὐδὲNorκαίουσινdo they lightλύχνονa lampκαὶτιθέασινputαὐτὸνὑπὸτὸνμόδιονa basket,ἀλλ᾽ἐπὶτὴνλυχνίαν,lampstand,καὶλάμπειit shinesπᾶσιντοῖςἐντῇοἰκίᾳ.house.

16

οὕτωςλαμψάτωshould shineτὸφῶςlightὑμῶνἔμπροσθενbeforeτῶνἀνθρώπωνὅπωςso thatἴδωσινὑμῶντὰκαλὰgoodἔργαworks,καὶδοξάσωσινthey may glorifyτὸνπατέραὑμῶντὸνἐντοῖςοὐρανοῖς.

17

Μὴνομίσητεmay thinkὅτιἦλθονκαταλῦσαιto abolishτὸννόμονlawἢτοὺςπροφήτας·Prophets;οὐκἦλθονκαταλῦσαιto abolish,ἀλλὰπληρῶσαι.to fulfill.

18

ἀμὴνAmenγὰρλέγωὑμῖν·ἕωςuntilἂνwhenπαρέλθῃmay pass awayὁοὐρανὸςκαὶἡγῆ,ἰῶταiotaἓνἢμίακεραίαstroke of a letter,οὐμὴπαρέλθῃmay pass awayἀπὸτοῦνόμουlaw,ἕωςuntilἂνwhenπάνταγένηται.

19

Ὃςἐὰνοὖνλύσῃshall breakμίαντῶνἐντολῶνcommandmentsτούτωντῶνἐλαχίστωνleastκαὶδιδάξῃshall teachοὕτωςτοὺςἀνθρώπους,ἐλάχιστοςleastκληθήσεταιhe will be calledἐντῇβασιλείᾳkingdomτῶνοὐρανῶν.ὃςδ᾽ἂνmaybeποιήσῃκαὶδιδάξῃ,may teach [them],οὗτοςμέγαςκληθήσεταιwill be calledἐντῇβασιλείᾳkingdomτῶνοὐρανῶν.

20

λέγωγὰρὑμῖνὅτιἐὰνμὴπερισσεύσῃshall aboundὑμῶνἡδικαιοσύνηrighteousnessπλεῖονabove [that]τῶνγραμματέωνscribesκαὶΦαρισαίων,Pharisees,οὐμὴεἰσέλθητεεἰςτὴνβασιλείανkingdomτῶνοὐρανῶν.

21

Ἠκούσατεὅτιἐρρέθητοῖςἀρχαίοις·ancients,οὐφονεύσεις·you will murder;ὃςδ᾽ἂνmaybeφονεύσῃ,may murder,ἔνοχοςliableἔσταιτῇκρίσει·judgment.’

22

ἐγὼδὲλέγωὑμῖνὅτιπᾶςὁὀργιζόμενοςis being angry withτῷἀδελφῷαὐτοῦἔνοχοςliableἔσταιτῇκρίσει·judgment;ὃςδ᾽ἂνmaybeεἴπῃτῷἀδελφῷαὐτοῦ·ῥακά,Raca,’ἔνοχοςliableἔσταιτῷσυνεδρίῳ·Sanhedrin;ὃςδ᾽ἂνmaybeεἴπῃ·μωρέ,Fool,ἔνοχοςliableἔσταιεἰςτὴνγέεννανhellτοῦπυρός.of fire.

23

Ἐὰνοὖνπροσφέρῃςyou shall offerτὸδῶρόνgiftσουἐπὶτὸθυσιαστήριονaltar,κἀκεῖand thereμνησθῇςshall rememberὅτιὁἀδελφόςσουἔχειτικατὰσοῦ,

24

ἄφεςdo leaveἐκεῖthereτὸδῶρόνgiftσουἔμπροσθενbeforeτοῦθυσιαστηρίουaltar,καὶὕπαγε,do go away;πρῶτονfirstδιαλλάγηθιdo be reconciledτῷἀδελφῷσου,καὶτότεthenἐλθὼνπρόσφερεdo offerτὸδῶρόνgiftσου.

25

Ἴσθιεὐνοῶνagreeingτῷἀντιδίκῳaccuserσουταχὺquickly,ἕωςwhileὅτουwhichεἶμετ᾽αὐτοῦἐντῇὁδῷway,μήποτέotherwiseσεπαραδῷshall deliverὁἀντίδικοςaccuserτῷκριτῇ,judge,καὶὁκριτὴςjudgeτῷὑπηρέτῃ,officer,καὶεἰςφυλακὴνprisonβληθήσῃ.you will be cast.

26

ἀμὴνAmenλέγωσοι·οὐμὴἐξέλθῃςἐκεῖθενfrom there,ἕωςuntilἂνwhenἀποδῷςyou may payτὸνἔσχατονlastκοδράντην.kodranten!

27

Ἠκούσατεὅτιἐρρέθηοὐμοιχεύσεις.will you commit adultery.’

28

ἐγὼδὲλέγωὑμῖνὅτιπᾶςὁβλέπωνis looking uponγυναῖκαπρὸςτὸἐπιθυμῆσαιto lust afterαὐτὴνἤδηalreadyἐμοίχευσενhas committed adultery withαὐτὴνἐντῇκαρδίᾳheartαὐτοῦ.

29

εἰδὲὁὀφθαλμόςeyeσουὁδεξιὸςrightσκανδαλίζειcauses to stumbleσε,ἔξελεdo pluck outαὐτὸνκαὶβάλεdo cast [it]ἀπὸσοῦ·συμφέρειit is betterγάρσοιἵναἀπόληταιmay perishἓντῶνμελῶνmembersσουκαὶμὴὅλονallτὸσῶμάbodyσουβληθῇmay be castεἰςγέενναν.hell.

30

Καὶεἰἡδεξιάrightσουχεὶρhandσκανδαλίζειcauses to stumbleσε,ἔκκοψονdo cut offαὐτὴνκαὶβάλεdo cast [it]ἀπὸσοῦ·συμφέρειit is betterγάρσοιἵναἀπόληταιmay perishἓντῶνμελῶνmembersσουκαὶμὴὅλονallτὸσῶμάbodyσουεἰςγέεννανhellἀπέλθῃ .may depart.

31

Ἐρρέθηδέὃςἂνmaybeἀπολύσῃmay divorceτὴνγυναῖκααὐτοῦ,δότωαὐτῇἀποστάσιον.a letter of divorce.’

32

ἐγὼδὲλέγωὑμῖνὅτιπᾶςὁἀπολύωνis divorcingτὴνγυναῖκααὐτοῦπαρεκτὸςexceptλόγουπορνείαςof sexual immorality,ποιεῖαὐτὴνμοιχευθῆναι ·to be adulterated.καὶὃςἐὰνἀπολελυμένηνdivorcedγαμήσῃ,shall marry,μοιχᾶται.commits adultery.

33

ΠάλινAgain,ἠκούσατεὅτιἐρρέθητοῖςἀρχαίοις·ancients,οὐκἐπιορκήσεις,will you swear falsely;ἀποδώσειςyou will keepδὲτῷκυρίῳτοὺςὅρκουςoathsσου.

34

ἐγὼδὲλέγωὑμῖνμὴὀμόσαιto swearὅλως,at all:μήτεneitherἐντῷοὐρανῷὅτιθρόνος[the] throneἐστὶντοῦθεοῦ,

35

μήτεnorἐντῇγῇὅτιὑποπόδιόν[the] footstoolἐστιντῶνποδῶνfeetαὐτοῦ,μήτεnorεἰςἹεροσόλυμαJerusalem,ὅτιπόλις[the] cityἐστὶντοῦμεγάλουβασιλέως,King.

36

μήτεNeitherἐντῇκεφαλῇheadσουὀμόσῃςmay you swear,ὅτιοὐδύνασαιμίαντρίχαhairλευκὴνwhiteποιῆσαιἢμέλαινανblack.

37

ἔστωδὲὁλόγοςὑμῶνναὶYes,ναί,Yes,οὒοὔ·τὸδὲπερισσὸνmoreτούτωνἐκτοῦπονηροῦevilἐστιν.

38

Ἠκούσατεὅτιἐρρέθη·ὀφθαλμὸνEyeἀντὶforὀφθαλμοῦeye,καὶὀδόνταtoothἀντὶforὀδόντος.tooth.’

39

ἐγὼδὲλέγωὑμῖνμὴἀντιστῆναιto resistτῷπονηρῷ.evil [person].ἀλλ᾽ὅστιςwhoeverσεῥαπίζειstrikeεἰςτὴνδεξιὰνrightσιαγόναcheekσου,στρέψονdo turnαὐτῷκαὶτὴνἄλλην·other;

40

καὶτῷθέλοντίσοικριθῆναιto sueκαὶτὸνχιτῶνάtunicσουλαβεῖν,ἄφεςdo yieldαὐτῷκαὶτὸἱμάτιον·cloak;

41

καὶὅστιςwhoeverσεἀγγαρεύσειwill compel to goμίλιονmileἕν,ὕπαγεdo goμετ᾽αὐτοῦδύο.two.

42

τῷαἰτοῦντίaskingσεδός ,καὶτὸνθέλονταἀπὸσοῦδανίσασθαιto borrow,μὴἀποστραφῇς.may you turn away from.

43

Ἠκούσατεὅτιἐρρέθη·ἀγαπήσειςYou will loveτὸνπλησίονneighborσουκαὶμισήσειςwill hateτὸνἐχθρόνenemyσου.

44

ἐγὼδὲλέγωὑμῖν·ἀγαπᾶτεdo loveτοὺςἐχθροὺςenemiesὑμῶνκαὶπροσεύχεσθεdo prayὑπὲρforτῶνδιωκόντωνpersecutingὑμᾶς,

45

ὅπωςso thatγένησθευἱοὶτοῦπατρὸςὑμῶντοῦἐνοὐρανοῖς,ὅτιτὸνἥλιονsunαὐτοῦἀνατέλλειHe makes riseἐπὶπονηροὺςevilκαὶἀγαθοὺςgood,καὶβρέχειHe sends rainἐπὶδικαίουςrighteousκαὶἀδίκους.unrighteous.

46

ἐὰνγὰρἀγαπήσητεyou shall loveτοὺςἀγαπῶνταςlovingὑμᾶς,τίναμισθὸνrewardἔχετε;οὐχὶDo notκαὶοἱτελῶναιtax collectorsτὸαὐτὸποιοῦσιν;

47

καὶἐὰνἀσπάσησθεyou shall greetτοὺςἀδελφοὺςὑμῶνμόνον,only,τίπερισσὸνextraordinaryποιεῖτε;οὐχὶDo notκαὶοἱἐθνικοὶGentilesτὸαὐτὸποιοῦσιν;

48

ἔσεσθεοὖνὑμεῖςτέλειοιperfect,ὡςὁπατὴρὑμῶνὁοὐράνιοςHeavenly,τέλειόςperfectἐστιν.