1

Καὶἐξῆλθενἐκεῖθενfrom thereκαὶἔρχεταιεἰςτὴνπατρίδαhometownαὐτοῦ,καὶἀκολουθοῦσινfollowαὐτῷοἱμαθηταὶαὐτοῦ.

2

καὶγενομένουσαββάτου[the] Sabbath,ἤρξατοHe beganδιδάσκεινto teachἐντῇσυναγωγῇsynagogue;καὶπολλοὶἀκούοντεςἐξεπλήσσοντοwere astonished,λέγοντες·πόθενFrom whereτούτῳταῦτα,καὶτίςἡσοφίαwisdomἡδοθεῖσατούτῳκαὶαἱδυνάμειςmiracles,τοιαῦταιsuchδιὰτῶνχειρῶνhandsαὐτοῦγινόμεναι ;

3

οὐχοὗτόςἐστινὁτέκτων,carpenter,ὁυἱὸςτῆςΜαρίαςof Mary,καὶἀδελφὸςἸακώβουof JamesκαὶἸωσῆτοςof JosephκαὶἸούδαof JudasκαὶΣίμωνος;of Simon?καὶοὐκεἰσὶναἱἀδελφαὶsistersαὐτοῦὧδεhereπρὸςἡμᾶς;καὶἐσκανδαλίζοντοthey were offendedἐναὐτῷ.

4

ΚαὶἔλεγεναὐτοῖςὁἸησοῦςὅτιοὐκἔστινπροφήτηςa prophetἄτιμοςwithout honor,εἰμὴἐντῇπατρίδιhometownαὐτοῦκαὶἐντοῖςσυγγενεῦσινrelativesαὐτοῦκαὶἐντῇοἰκίᾳhouseholdαὐτοῦ.

5

καὶοὐκἐδύνατοἐκεῖthereποιῆσαιοὐδεμίανδύναμινwork of power,εἰμὴὀλίγοιςon a fewἀρρώστοιςsick,ἐπιθεὶςhaving laidτὰςχεῖραςhands,ἐθεράπευσεν.He healed.

6

καὶἐθαύμαζενHe was marvelingδιὰτὴνἀπιστίανunbeliefαὐτῶν.καὶπεριῆγενHe was goingτὰςκώμαςvillagesκύκλῳaround,διδάσκων.teaching.

7

ΚαὶπροσκαλεῖταιHe calls nearτοὺςδώδεκαTwelve,καὶἤρξατοHe beganαὐτοὺςἀποστέλλεινto send forthδύοtwoδύο[by] two,καὶἐδίδουαὐτοῖςἐξουσίανauthorityτῶνπνευμάτωντῶνἀκαθάρτωνunclean.

8

καὶπαρήγγειλενHe instructedαὐτοῖςἵναμηδὲνnothingαἴρωσινthey may takeεἰςὁδὸνjourney,εἰμὴῥάβδονa staffμόνον,alone;μὴἄρτονbread,μὴπήρανbag,μὴεἰςτὴνζώνηνbeltχαλκόν,money;

9

ἀλλ᾽ὑποδεδεμένουςhaving put on yourselvesσανδάλια,sandals,καὶμὴἐνδύσησθεmay put onδύοtwoχιτῶνας.tunics.

10

καὶἔλεγεναὐτοῖς·ὅπουWhereverἐὰνεἰσέλθητεεἰςοἰκίαν,a house,ἐκεῖthereμένετεdo remainἕωςuntilἂνmaybeἐξέλθητεἐκεῖθεν.from there.

11

καὶὃςἂνmaybeτόποςplaceμὴδέξηταιhe may receiveὑμᾶςμηδὲnorἀκούσωσινὑμῶν,ἐκπορευόμενοιdepartingἐκεῖθενfrom there,ἐκτινάξατεdo shake offτὸνχοῦνdustτὸνὑποκάτωunderτῶνποδῶνfeetὑμῶνεἰςμαρτύριονa testimonyαὐτοῖς.

12

Καὶἐξελθόντεςἐκήρυξανthey proclaimedἵναμετανοῶσιν ,they may repent.

13

καὶδαιμόνιαdemonsπολλὰἐξέβαλλονthey were casting out,καὶἤλειφονwere anointingἐλαίῳwith oilπολλοὺςἀρρώστουςsickκαὶἐθεράπευον.were healing [them].

14

ΚαὶἤκουσενὁβασιλεὺςKingἩρῴδης·Herod;φανερὸνwell knownγὰρἐγένετοτὸὄνομααὐτοῦ.καὶἔλεγονὅτιἸωάννηςJohn,ὁβαπτίζωνbaptizing,ἐγήγερταιhe has been raisedἐκνεκρῶν[the] dead,καὶδιὰτοῦτοἐνεργοῦσινoperateαἱδυνάμειςmiraculous powersἐναὐτῷ.

15

ἄλλοιOthersδὲἔλεγονὅτιἨλίαςElijahἐστίν·ἄλλοιOthersδὲἔλεγονὅτιπροφήτηςA prophet,ὡςεἷςτῶνπροφητῶν.prophets.

16

ἀκούσαςδὲὁἩρῴδηςHerodἔλεγενὃνἐγὼἀπεκεφάλισαbeheaded,Ἰωάννην,John —οὗτοςἠγέρθηis risen!

17

αὐτὸςγὰρὁἩρῴδηςHerod,ἀποστείλαςhaving sent,ἐκράτησενseizedτὸνἸωάννηνJohnκαὶἔδησενboundαὐτὸνἐνφυλακῇprison,διὰἩρῳδιάδαHerodias,τὴνγυναῖκαΦιλίππουof Philipτοῦἀδελφοῦαὐτοῦὅτιαὐτὴνἐγάμησεν·he had married.

18

ἔλεγενγὰρὁἸωάννηςJohnτῷἩρῴδῃto Herodὅτιοὐκἔξεστίνit is lawfulσοιἔχειντὴνγυναῖκατοῦἀδελφοῦσου.

19

ἡδὲἩρῳδιὰςHerodiasἐνεῖχενwas holding itαὐτῷκαὶἤθελεναὐτὸνἀποκτεῖναιto kill,καὶοὐκἠδύνατο·

20

ὁγὰρἩρῴδηςHerodἐφοβεῖτοwas afraid ofτὸνἸωάννηνJohn,εἰδὼςαὐτὸνἄνδραδίκαιονrighteousκαὶἅγιονκαὶσυνετήρειhe was keeping safeαὐτόν.καὶἀκούσαςαὐτοῦπολλὰἠπόρει ,he was perplexedκαὶἡδέωςgladlyαὐτοῦἤκουεν.

21

Καὶγενομένηςἡμέραςεὐκαίρουopportune,ὅτεwhenἩρῴδηςHerodτοῖςγενεσίοιςbirthdayαὐτοῦδεῖπνονa banquetἐποίησεντοῖςμεγιστᾶσινgreat menαὐτοῦκαὶτοῖςχιλιάρχοιςchief captains,καὶτοῖςπρώτοιςleading [men]τῆςΓαλιλαίαςof Galilee,

22

καὶεἰσελθούσηςτῆςθυγατρὸςdaughterαὐτοῦἩρῳδιάδοςHerodias,καὶὀρχησαμένηςwhen having danced,ἤρεσενpleasedτῷἩρῴδῃHerodκαὶτοῖςσυνανακειμένοιςreclining with [him].εἶπενὁβασιλεὺςthe kingτῷκορασίῳ·girl,αἴτησόνdo askμεὃἐὰνθέλῃς,καὶδώσωσοι.

23

καὶὤμοσενhe sworeαὐτῇπολλὰὅτιἐάνμεαἰτήσῃςyou shall ask,δώσωσοιἕωςup toἡμίσουςhalfτῆςβασιλείαςkingdomμου.

24

Καὶἐξελθοῦσαεἶπεντῇμητρὶmotherαὐτῆς·τίαἰτήσωμαι ;shall I ask for myself?ἡδὲεἶπεν·τὴνκεφαλὴνheadἸωάννουof Johnτοῦβαπτίζοντος .baptizing.

25

καὶεἰσελθοῦσαεὐθὺςimmediatelyμετὰσπουδῆςhasteπρὸςτὸνβασιλέαking,ᾐτήσατοshe asked,λέγουσα·θέλωἵναἐξαυτῆςat onceδῷςμοιἐπὶπίνακιa platterτὴνκεφαλὴνheadἸωάννουof Johnτοῦβαπτιστοῦ.Baptist.

26

καὶπερίλυποςencompassingly sorrowfulγενόμενοςὁβασιλεὺςking,διὰτοὺςὅρκουςoathsκαὶτοὺςἀνακειμένουςreclining with [him],οὐκἠθέλησενἀθετῆσαιto refuseαὐτήν

27

καὶεὐθὺςimmediatelyἀποστείλαςhaving sentὁβασιλεὺςkingσπεκουλάτοραan executioner,ἐπέταξενhe commandedἐνέγκαιto be broughtτὴνκεφαλὴνheadαὐτοῦ.καὶἀπελθὼνhaving gone,ἀπεκεφάλισενhe beheadedαὐτὸνἐντῇφυλακῇprison,

28

καὶἤνεγκενbroughtτὴνκεφαλὴνheadαὐτοῦἐπὶπίνακιa platter,καὶἔδωκεναὐτὴντῷκορασίῳ,girl,καὶτὸκοράσιονgirlἔδωκεναὐτὴντῇμητρὶmotherαὐτῆς.

29

Καὶἀκούσαντεςοἱμαθηταὶαὐτοῦἦλθονκαὶἦρανtook upτὸπτῶμαbodyαὐτοῦκαὶἔθηκανlaidαὐτὸἐνμνημείῳ.[a] tomb.

30

Καὶσυνάγονταιare gathered togetherοἱἀπόστολοιapostlesπρὸςτὸνἸησοῦνκαὶἀπήγγειλανthey relatedαὐτῷπάνταὅσαhow muchἐποίησανκαὶὅσαhow muchἐδίδαξαν.they had taught.

31

καὶλέγειαὐτοῖς·δεῦτεComeὑμεῖςαὐτοὶκατ᾽ἰδίαν[your] ownεἰςἔρημον[a] solitaryτόπονplace,καὶἀναπαύσασθεdo restὀλίγον·a little.ἦσανγὰροἱἐρχόμενοικαὶοἱὑπάγοντεςgoingπολλοί,καὶοὐδὲnot evenφαγεῖνto eatεὐκαίρουν.were they able.

32

Καὶἀπῆλθονthey went awayἐντῷπλοίῳboatεἰςἔρημον[a] solitaryτόπονplaceκατ᾽ἰδίαν.[their] own.

33

καὶεἶδοναὐτοὺςὑπάγονταςgoing,καὶἐπέγνωσανrecognizedπολλοὶκαὶπεζῇon footἀπὸπασῶντῶνπόλεωνcitiesσυνέδραμονran togetherἐκεῖthere,καὶπροῆλθονwent beforeαὐτούς

34

καὶἐξελθὼνεἶδενπολὺνὄχλονcrowdκαὶἐσπλαγχνίσθηwas moved with compassionἐπ᾽αὐτοὺςὅτιἦσανὡςπρόβαταsheepμὴἔχονταποιμένα.a shepherd.καὶἤρξατοHe beganδιδάσκεινto teachαὐτοὺςπολλά.

35

Καὶἤδηalreadyὥραςwhen the hourπολλῆςγενομένηςπροσελθόντεςhaving comeαὐτῷοἱμαθηταὶαὐτοῦἔλεγονὅτιἔρημόςDesolateἐστινὁτόπος,place,καὶἤδηalready [it is]ὥραan hourπολλή·

36

ἀπόλυσονdo dismissαὐτοὺςἵναἀπελθόντεςhaving goneεἰςτοὺςκύκλῳsurroundingἀγροὺςregionκαὶκώμαςvillages,ἀγοράσωσινthey may buyἑαυτοῖςτίφάγωσινmay eat

37

ὁδὲἀποκριθεὶςεἶπεναὐτοῖς·δότεαὐτοῖςὑμεῖςφαγεῖν.[something] to eat.καὶλέγουσιναὐτῷ·ἀπελθόντεςHaving gone,ἀγοράσωμενshall we buyδηναρίωνdenariiδιακοσίωνtwo hundredἄρτουςof bread,καὶδώσομεναὐτοῖςφαγεῖν;to eat?

38

Ὁδὲλέγειαὐτοῖς·πόσουςHow manyἄρτουςloaves?ἔχετεὑπάγετεdo go,ἴδετε.καὶγνόντεςλέγουσιν·πέντεFive,καὶδύοtwoἰχθύας.fish.

39

καὶἐπέταξενHe commandedαὐτοῖςἀνακλῖναιto reclineπάνταςσυμπόσιαgroupsσυμπόσια[by] groupsἐπὶτῷχλωρῷgreenχόρτῳ.grass.

40

καὶἀνέπεσανthey sat downπρασιαὶgroupsπρασιαὶ[by] groups,κατὰἑκατὸνhundredsκαὶκατὰπεντήκοντα.fifties.

41

καὶλαβὼντοὺςπέντεfiveἄρτουςloavesκαὶτοὺςδύοtwoἰχθύας,fish,ἀναβλέψαςhaving looked upεἰςτὸνοὐρανὸνεὐλόγησενHe blessedκαὶκατέκλασενbrokeτοὺςἄρτουςloaves,καὶἐδίδουτοῖςμαθηταῖςαὐτοῦἵναπαρατιθῶσινthey may set beforeαὐτοῖς,καὶτοὺςδύοtwoἰχθύαςfishἐμέρισενHe dividedπᾶσιν.

42

καὶἔφαγονateπάντεςκαὶἐχορτάσθησαν,were satisfied.

43

καὶἦρανthey took upκλάσματαof fragmentsδώδεκαtwelveκοφίνωνhand-basketsπληρώματαfullness,καὶἀπὸτῶνἰχθύων.fish.

44

καὶἦσανοἱφαγόντεςhaving eaten ofτοὺςἄρτουςloavesπεντακισχίλιοιfive thousandἄνδρες.

45

ΚαὶεὐθὺςimmediatelyἠνάγκασενHe compelledτοὺςμαθητὰςαὐτοῦἐμβῆναιto climbεἰςτὸπλοῖονboatκαὶπροάγεινto go beforeεἰςτὸπέρανother side,πρὸςΒηθσαϊδὰνBethsaida,ἕωςuntilαὐτὸςἀπολύειdismissesτὸνὄχλον.crowd.

46

καὶἀποταξάμενοςhaving taken leaveαὐτοῖςἀπῆλθενHe departedεἰςτὸὄροςmountainπροσεύξασθαι.to pray.

47

Καὶὀψίαςwhen eveningγενομένηςἦντὸπλοῖονboatἐνμέσῳ[the] midstτῆςθαλάσσης,sea,καὶαὐτὸςμόνοςaloneἐπὶτῆςγῆς.

48

καὶἰδὼναὐτοὺςβασανιζομένουςstrainingἐντῷἐλαύνειν,rowing,ἦνγὰρὁἄνεμοςwindἐναντίοςcontraryαὐτοῖς,περὶτετάρτην[the] fourthφυλακὴνwatchτῆςνυκτὸςnightἔρχεταιπρὸςαὐτοὺςπεριπατῶνwalkingἐπὶτῆςθαλάσσηςsea,καὶἤθελενπαρελθεῖνto pass byαὐτούς.

49

Οἱδὲἰδόντεςαὐτὸνἐπὶτῆςθαλάσσηςseaπεριπατοῦνταwalking,ἔδοξανthey thoughtὅτιφάντασμάa ghostἐστιν ,καὶἀνέκραξαν·cried out.

50

πάντεςγὰραὐτὸνεἶδονκαὶἐταράχθησαν.were troubled.ὁδὲεὐθὺςimmediatelyἐλάλησενμετ᾽αὐτῶνκαὶλέγειαὐτοῖς·θαρσεῖτε,Take courage!ἐγώεἰμι,μὴφοβεῖσθε.do fear.

51

καὶἀνέβηHe went upπρὸςαὐτοὺςεἰςτὸπλοῖον,boat,καὶἐκόπασενceasedὁἄνεμος.wind.καὶλίανexceedinglyἐκπερισσοῦabundanceἐνἑαυτοῖςἐξίσταντοthey were amazed,

52

οὐγὰρσυνῆκανthey understoodἐπὶτοῖςἄρτοις,loaves;ἀλλ᾽ἦναὐτῶνἡκαρδίαheartπεπωρωμένη.hardened.

53

Καὶδιαπεράσαντεςhaving passed overἐπὶτὴνγῆνἦλθονεἰςΓεννησαρὲτGennesaretκαὶπροσωρμίσθησαν.drew to shore.

54

καὶἐξελθόντωναὐτῶνἐκτοῦπλοίουboat,εὐθὺςimmediatelyἐπιγνόντεςhaving recognizedαὐτὸν

55

περιέδραμονthey ran aroundὅληνallτὴνχώρανregionἐκείνηνκαὶἤρξαντοthey beganἐπὶτοῖςκραβάττοιςmatsτοὺςκακῶςsickἔχονταςπεριφέρεινto carry about,ὅπουto whereverἤκουονὅτιἐστίν.

56

καὶὅπουwhereverἂνmaybeεἰσεπορεύετοHe was enteringεἰςκώμαςvillagesἢεἰςπόλειςcitiesἢεἰςἀγροὺςfields,ἐνταῖςἀγοραῖςmarketplacesἐτίθεσανthey were layingτοὺςἀσθενοῦνταςailing,καὶπαρεκάλουνwere beggingαὐτὸνἵνακἂνonlyτοῦκρασπέδουfringeτοῦἱματίουclothingαὐτοῦἅψωνται,they shall touch;καὶὅσοιas many asἂνmaybeἥψαντοtouchedαὐτοῦἐσῴζοντο.were being healed.